Nang Naghawak ng Salapi
ang Mag-aaral
ni Jenie Gabriel
Kasalukuyang sinusubukan ng Sanggunian ng mga Mag-aaral ang paggamit ng Code of Financial Procedures (CFP) sa Ateneo. Ang Code na ito ang magsisilbing gabay sa pagbabahagi ng nararapat na badyet sa bawat organisasyon sa ilalim ng Sanggu. Katatapos pa lamang ng mga deliberasyon ukol sa pagpapatupad nito noong nakaraang semestre. Nakatakda ring ilabas ang CFP bago matapos ang school year na ito.
Kabilang sa mga lumikha nito ang dalawa mula sa labindalawang yunit na binansagang Budget Guidelines Committee. Matapos makalikha ng balangkas ang Ingat-Yaman, ipinakita niya ito sa grupo upang suriin at magbigay ng karagdagang panukala. Sa tulong ng Guidelines Committee at ng OSA (Office of Student Activities), nabuo ang unang bersiyon ng Code of Financial Procedures.
Matagal ang naging proseso bago ito naaprubahan. Una, nagpasa ang Sanggu ng mga panukala nila sa OSA upang malaman ng nasabing opisina ang kanilang mga plano at upang makuha na rin ang kanyang suporta. Nagkaroon ng mga pagpupulong ukol sa mga nilalaman ng CFP. Matapos ng mga ito, inilabas muli ang mga kopya ng draft at ibinigay sa OSA. Inaantabayanan pa rin ang opisyal na pag-apruba dito ng Administrasyon, lalo na pagdating sa checks and balances, at pati na rin ang mga pangangailangang lohistiko mula sa Accounting Office.
Ayon sa Ingat-Yaman ng Sanggu, si Alfred Cabusora (III BS MCT), para sa mas maayos na pagpaplano ng badyet ang bagong panukalang ito. Una, mas mapagtutuunan na ng pansin ang mga proyektong nangangailangan ng malaking halaga. Kung ikukumpara sa lumang sistema, nakatatanggap ng P20,000 bawat isa ang mga kagawarang kunektado sa Top 5 (Pangulo, Bise Presidente-Internal, Bise Presidente-External, Ingat-Yaman, Kalihim-Heneral), at P15,000 naman ang nakukuha ng bawat year council, at nakatatanggap ang tinaguriang Super 6 tulad ng DOE, DARS, atbp. ng P20,000 bawat isa. Hindi tulad noon, maiiwasang kukulangin ng pera ang mga yunit at hindi mauubos ang kabuuan ng salaping naitalaga sa bawat organisasyon.
Idiniin pa ni Cabusora, ang opisyal na mabibigyan ng mas maraming kapangyarihan ng CFP na siya mismo ang maghahawak ng kalahatan ng badyet bago ito ibahagi sa mga kagawaran tulad ng Office of the President, Internal Affairs, Office of the Secretary-General, Office of the Treasurer, Department of Student Welfare and Services (DSWS), Department of Environment (DOE) at Department of Academic Rights and Services (DARS). Si Cabusora rin ang mamumuno ng Budget Committee at may taglay pa siyang kapangyarihang ibahagi ang badyet sa bawat yunit depende na rin sa kabuluhan ng kanilang mga proyekto. Ngayon, may karapatan na ang Sanggu na hindi suportahan ang mga panukalang hindi naman gaanong kahalaga.
Sa pamamagitan ng CFP, mapipilitang magpasa at lumikha ang mga yunit ng mga proyektong kapakipakinabang at karapat-dapat na suportahan. Maoobliga silang iplano nang mabuti ang mga proyekto sapagkat sa mga panukala nila nakasalalay ang makakamit nilang badyet mula sa Sanggu. Sa ganitong paraan, mas makatitipid at makapag-iipon ng pera ang Sanggunian para sa mas mahalagang gastusin sa hinaharap.
Isa lamang naman ang nabanggit na maaaring maging kahinaan ng Code of Financial Procedures. May posibilidad na matagalan ang sanayan sa pagsunod ng bawat hakbang ng manual na ito. Mayroon ring mga hindi sumang-ayon sa ibang panukala subalit napag-usapan at nagkaroon na ng kasunduan ukol sa pagpapatupad ng mga ito. Ngunit hindi sinabi na maaari itong iabuso ng naghahawak ng salapi sakaling hindi niya kursunada ang proyekto, may karapatan man ito o ‘di kaya’y ilaan na lamang sa mga proyekto ng mga kagawarang mas paborito nito, atbp.
Bago matapos ang nakaraang taon, ang DSWS ang unang nakinabang noong sinubukan ang CFP. Noong Pasko, napakiusapan nila ang Sanggu na dagdagan ang kanilang badyet para sa proyektong binansagang “Tulong Sa Tumutulong”, isang salu-salo para sa 352 myembro ng non-teaching, non-administration, non-casual personnel ng Ateneo na ginanap noong Disyembre 2001. Mula naman sa Student Affairs Fund (SAF) ang P230,000 na ibinigay ng OSA na badyet ng Sanggunian ngayong semestre.
Bilang tagapamahala ng bagong sistema, hiningi rin namin ang panig ng OSA. Ayon kay Gng. Estrella Angeles, sekretarya ng naturang opisina, hindi siya lubusang sumasang-ayon sa panukalang ito. Hindi kayang maghawak ng ganoong kalaking halaga ang isang estudyante tulad ng ingat-yaman ng Sanggu. Sa kanyang palagay, mahihirapan itong mag-likida ng badyet sapagkat kinakailangan pang hintayin ang bawat grupo na magbigay ng resibo ng kanilang mga gastusin. Ayon kay Angeles, mas magiging mabisa ang pamamalakad kung ang bawat organisasyon na lamang ang maghahawak ng kani-kanilang badyet, at hindi ang Ingat-Yaman lamang.
Makabubuti ang Code of Financial Procedures sa napapanahong paghihirap ng ating ekonomiya. Marami mang pasikut-sikot at komplikasyon sa pagpapatupad nito, mas mabuti rin kaysa naman hindi maiukol ang malaking halaga sa karapat-dapat nitong kalagyan. Mababawasan na ang ibang mga proyektong hindi makabuluhan. Matututunan na rin ng lahat ng mga kasapi ang kahalagahan ng bawat pisong ginagastos nila para na rin sa ikabubuti at ikatatagumpay ng sarili nilang organisasyon.
Hindi napupulot kung saan-saan lamang ang libu-libong salapi. Marami sa atin dito sa Ateneo ang hindi pa nakaiintindi ng katotohanang ito kaya’t hindi tayo lubos na naaapektuhan kapag paghahanap ng pera ang pinag-uusapan. Malamang, kapag nakatapos na tayo at nagkaroon ng sariling trabaho, doon lamang dadagok sa atin ang katotohanang mahirap magkaroon ng salapi lalo na sa mga panahong ito. Huwag naman sana tayong magsisi sa huli.
Ngayong nabigyan na tayo ng pagkakataong makatipid at lubusang mapahalagahan ang pera, sana nama’y hindi balewalain ang panukalang ito ng karamihan ng kinauukulan sa ating unibersidad.
Kung mayroon nga lamang na Code of Financial Procedures sa pamahalaan ng ating bansa, malamang na may pag-asa pa tayong makaahon mula sa pagkalugmok ng ating ekonomiya. Mas mapagtutuunan ng pansin ang mga mas mahalagang pangangailangan at maaaring mabawasan ang mga gahaman at mapagsamantala sa gobyerno.
Dahil sa bagong sistemang ito, masusubukan ang mga nasa administrasyon ng ating pamantasan kung talagang may tiwala sila sa mga estudyante. Naging kumplikadong isyu ang pagtitiwala ng mga opisyal ng Ateneo sa ating mga mag-aaral noong lumitaw ang problema sa pagpapalabas ng “Usapang Puki”. Ayon na rin sa Direktor ng Fine Arts Program na si Dr. Ricardo Abad sa kanyang reaksyon noong naganap ang isang forum ukol sa play: “They don’t trust the students…And if they don’t trust the students, they don’t trust the teachers who teach them!” Hindi ba nila batid na may sapat na kaalaman at may sariling pag-iisip na tayong mga estudyante? Mahirap unawain kung paano nila nasasabing hindi pa handa ang mga Atenista sa ganoong klaseng palabas. Napakababa at napakaliit pala ng tingin ng iba sa atin. Kung sa panonood na nga lang ng makabuluhang dula ay hindi na pagkakatiwalaan ang mga mag-aaral, paano pa kaya ang paghawak ng salapi?
Mahirap mang ipaubaya sa mga mas nakababata ang paghawak ng malaking salapi, kailangang tanggapin ang katotohanang ang mga estudyanteng ito ang siyang isasabak nila sa magulong mundo ng pangangalakal. Ngayon pa lamang, kinakailangan nang sanayin ang mga estudyante upang magamit at mahasa ang mga kakayahan nila. Hindi dapat ipagkait ang karapatan ng mag-aaral na pamunuan ang pangangalakad ng kanilang sistema. Bagamat sensitibong isyu ang salapi lalo na ngayon, mas mabuti na rin kung matuto na tayong tahakin ang mga pasikut-sikot sa pamamahala nito kaysa naman magmukha tayong walang kamuwang-muwang pagdating sa mga mas malalaking transaksyong maaaring pamahalaan ng mag-aaral kapag nagkataon.